Dental travma türleri hastalarda en sık karşılaşılan durumlardan birisidir. Çeşitli sebeplere bağlı olarak ortaya çıkan yaralanmalara verilen genel addır. Boyutu ve oluşan sorunun ciddiyeti hastadan hastaya değişiklik göstermektedir. Her bir sorunun saptanması sonrası özel tedavi yöntemleri ile hastanın problemi ortadan kaldırılmaktadır.
Dental Travma Nedir?
Travmalar tıbbi alanlarda yaralanmalara verilen genel isimlendirmedir. Gerçekleşen olaylar neticesinde doku ve yapılarda kayıp ya da bozulma meydana gelmektedir. Diş alanında kullanılan dental travma kavramı; diş, diş eti ve diş kökünde oluşan yaralanmalar içindir. Sadece dişi kapsamamakla birlikte aynı zamanda doku bozuklukları için de tercih edilen bir kavramdır.
Dental Travma Tipleri Nelerdir?
Diş hekimleri tarafından travma kapsamında birden fazla durum değerlendirilmektedir. Her bir travma türü farklı alanda ve değişik şekilde ortaya çıkmaktadır. Oluşan travmalar saptandıktan sonra ancak diş tedavisi konusunda yol izlenebilmektedir. Tedavi sürecinde travmanın ne olduğu kadar aynı zamanda hasta yaşı ve durumu da etkilidir.
1- Mine Çatlakları ve Kırıkları
En sık karşılaşılan durumlardan birisidir. Diş minesi dişin en dış kaplama kısmıdır ve dışarıdan doğru gözlemlenebilir. Bu yapı üzerinde farklı sebeplere bağlı olarak çatlamalar oluşabilmektedir. İlerleyen durumlara ise kırıklar oluşabilir. Dişte eksiklik yaratması sebebi ile estetik görünümde bozulma oluşturmaktadır.
2- Pulpanın Ortaya Çıktığı ve Çıkmadığı Kuron Kırılması
Kuron kırılması dental travma kapsamında iki farklı şekilde meydana gelebilmektedir. İlki, pulpanın oluşmadığı kırılmalardır. Sinire bir müdahalesi olmaksızın sadece mine ve diş tabakasında meydana gelen kırılmadır. İkincisi ise pulpanın açığa çıktığı kırıklardır. Mine, pulpa ve diş tabakasında kırılmalar oluşmaktadır.
3- Kök Kırığı
Görece mine kırığı ve pulpanın ortaya çıktığı durumlara göre daha ilerleyen düzeydeki kırıklardır. Kök kırıkları dışarıdan fark edilebildiği gibi farklı şikayetlerle de ortaya çıkabilmektedir. Bu tarz kırıklarda diş, sement ve pulpa duruma dahil olmaktadır. Oluşan kırıklar diş eti ve diğer sorunları da ortaya çıkarabileceğinden ekstra dikkatle yaklaşılmalıdır.
4- Dental Travma: Diş Sarsılması
Diş sarılmalarının oluşma durumuna göre ciddiyeti değişiklik göstermektedir. Diş kaybı oluşmadan dişin yer değiştirmesi, sarsılmasıdır. Sadece dişte hareketlilik olarak düşünülmemelidir. Dişin sabit kalması ve desteklemesi amacıyla oluşan periodonsiyumda meydana gelen yaralanmalar da olabilir.
5- Ekstrüzyon
Dişi destek dokularında meydana gelen ve pulpa kan dolaşımını içeren yapılarda meydana gelen yaralanmalardır. Çoğu zaman diş eti ile ilgili sorunlarda gözlemlenmektedir. Fakat sadece diş eti değil, dişi destekleyen diğer dokularla da ilgili olabilir. Gerekli görüldüğünde bu alandaki bir diş hekimi uzmanı tarafından tedavi edilmesi gerekir.
6- Avulsiyon
Dişte görülebilecek en ciddi travmalardan birisidir. Dişin alanından çıkması ve pulpa kan dolaşımının tamamen zarar gördüğü durumlardan birisidir. Var olan diş soket alanından çıkmıştır, diş kaybı gözlemlenebilmektedir. Oluşan durum incelendikten sonra avülsiyon tedavisi yapılarak hastanın yaşadığı sorunların ortadan kaldırılması hedeflenmektedir.
Travmatik Dental Yaralanmalar Neden Oluşur?
Meydana gelen dental travma türleri farklı sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Yetişkinlerde genellikle trafik kazaları, ev kazaları sebebiyle oluşur. Bununla birlikte yüze alınan herhangi bir darbe de yeterli olabilmektedir.
Çocuklarda diş kazalarının görülme olasılıkları da oldukça yüksektir. Hareketli ve oyun çağındaki çocukların düşmeleri daha fazladır. Oluşan yüz üstü düşmeler sonucunda dişte farklı travmatik durumlar ortaya çıkabilmektedir. Mine kırıkları en sık görülen durumlardan birisi olsa da dişin diş etini yaralaması ve gömülmesi de olabilir.
Dental Travma Tedavisi Nasıl Gerçekleşir?
Dişte oluşan her travma dişin kaybı ile sonuçlanmamaktadır. Fakat müdahale edilmeyen durumlarda dişin kaybına kadar ilerleyen bir süreç mümkündür. Bu yüzden hastaların diş ve ağız içinde oluşan yaralanmaları küçümsemeden acil olarak bir doktora danışması gerekmektedir.
Diş hekimleri tarafından önce dental travma kapsamında ağız ve diş dokuları incelenmektedir. İnceleme sonrası yaralanmanın etkilediği dokular ve türü saptanmaktadır. Yapılan bu saptama sonrasına hastanın yaşına ve diğer hastalıklarına göre tedavi süreci planlanır.
Kimi durumlarda müdahale anlık olarak hemen gerçekleşebilmektedir. Özellikle kanama meydana gelen durumlarda bu uygulama hızlı gerçekleşmelidir. Fakat kimi durumlarda ise hastanın durumuna bağlı olarak tedavi öncesi ilaç kullanması ve hazırlık yapması gerekebilir. Dental travma tedavisi kapsamında diş hekimi tarafından planlanan sürece hastanın tamamen ayak uydurması gerekir.
Ağız ve diş sağlığı şüphesiz her yaştaki birey için oldukça önemlidir. Eğer siz de sağlıklı dişlere ve gülüşlere sahip olmak istiyorsanız bu tarz travmatik durumlarda hızlı hareket etmelisiniz. Diş kliniğimizde yer alan doktorlarımız ile birlikte var olan sorunu kesin olarak tedavi ettirebilirsiniz.